Delphi2
IDE - GELİŞTİRME ORTAMI
IDE (Integrated Development Environment - Entegre Geliştirme Ortamı) demektir. Inprise (eski adıyla Borland) bu terimi ürünleriyle birlikte gönderdiği ana çalışma ortamını belirtmek için kullanır. IDE; Component Palette, Form, SpeedBar, Object Inspector ve Code Editor'den oluşur. Çalışma ortamının iyi anlaşılması özellikle Delphi gibi bir görsel programlama aracında çok önemlidir.
Component Palette : Uygulamalarınızda kullanacağınız görsel ve görünmeyen bileşen(component)lerin, farklı sayfalara gruplanmış halde durdukları depodur. Bir bileşeni form üzerine yerleştirmenin 4 yolu vardır.
1. Bileşenin simgesine tıklayın ve bileşeni seçin. Fareyi formun üzerine getirin. Yerleştirmek istediğiniz yerde farenin sol tuşuna basın ve istediğiniz boyut kadar sürükleyin, bırakın.
2. Bileşeni seçin ve forma tıklayın. Bu işlem bileşeni varsayılan büyüklükte ekler.
3. Bileşenin simgesine çift tıklayın. Bileşen formun ortasına yerleştirilir.
4. Bileşenin simgesine Shift tuşuna basarak tıklayın. Simgenin etrafı mavi bir çizgiyle kaplanacaktır. Sonra forma tıklayarak istediğiniz kadar bileşen yerleştirebilirsiniz. İşleminiz bitince en soldaki ok simgesine tıklayın.
Form: Formlar bir Delphi uygulamasının merkezini teşkil eder. Bileşenler formların üzerine yerleştirildikleri zaman kullanılabilir. Delphi'yi başlattığınızda standart ayarlara sahip boş bir form gelir.
SpeedBar :Speedbar, menü komutları için kısayollar sunar. İsterseniz speedbar'ı en çok kullandığınız komutların kısayolları ile düzenleyebilirsiniz.
Standart speedbarın görünümü. Fareyi butonların üstüne getirip birkaç saniye bekleyin. Butonun hangi işlevi yerine getirdiği gözükecektir. Burda değil, Delphi'de :-))
SpeedBar'ın Özgünleştirilmesi :SpeedBar üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayın ve gelen menüden Properties'i seçin.
Karşınıza gelen Speedbar Editor'de sol tarafta kategoriler, sağ tarafta ise komutlara karşılık gelen kısayol butonları yer alır. İstediğiniz butonları, farenizle sürükleyip Speedbar'ın üzerine bırakın. Speedbar'dan bir butonu çıkarmak için Speedbar Editor açık iken butonun üstüne tıklayın ve sürükleyerek Speedbar'ın dışında bir yere bırakın. Butonların yerini değiştirmek için yine Speedbar Editor açık iken sürükleyip yeni yerine bırakın. Reset butonu ile Speedbar'ı ilk haline getirebilirsiniz. SpeedBar'a ayrılan alanı artırmak istiyorsanız SpeedBar ile Component Palette arasındaki çizgiyi fare ile sürükleyin.
Object Inspector : Object Ispector (Nesne Müfettişi) ile bir form üzerine yerleştirdiğiniz bileşenlerin ve formların özelliklerini ayarlayabilir ve olay yöneticilerini (event handler) oluşturabilirsiniz. Object Inspector iki sayfadan oluşur: Properties (özellikler) ve Events (olaylar). Properties sayfası; seçtiğiniz bileşenin özelliklerini gösterir. Formu veya herhangi bir bileşeni fare ile seçemiyorsanız Object Inspector'un üst tarafındaki nesne seçicisini kullanabilirsiniz. Events sayfasında form ve bileşenlerin event (olay) ları bulunur. Events sayfasında herhangi bir olayı çift tıkladığınız zaman kod editörü etkinleşir. Burda formun veya bileşenin bu olaya (event) nasıl tepki vereceğini belirleyen kodu yazabilirsiniz. Object Inspector görünmüyorsa F11 tuşuna basarak veya View->Object Inspector ile açabilirsiniz. Özellikler alfabetik olarak sıralanmıştır, değiştirmek istediğiniz özelliği kolayca bulabilirsiniz.
Bir bileşenin olay yöneticisini oluşturmanın 3 yolu vardır. Mesela bir butonun OnClick olayına bir olay yöneticisi oluşturmak için:
Bir bileşenin olay yöneticisini oluşturmanın 3 yolu vardır. Mesela bir butonun OnClick olayına bir olay yöneticisi oluşturmak için:
1. Düğmeyi seçin. Object Inspector'da Evets sayfasına geçin ve OnClick olayının sağ tarafındaki boşluğa çift tıklayın.
2. Düğmeyi seçin. Object Inspector'da Evets sayfasına geçin ve OnClick olayının sağ tarafındaki boşluğa yöntemin adını girin ve Enter tuşuna basın.
3. Düğmeyi çift tıklayın. Delphi bu bileşen için varsayılan olay olan OnClick olay yöneticisi açacaktır. Varsayılan olay diğer bileşenler için farklıdır. Mesela Edit için OnChange'dir.
Code Editor : Olay yöneticileri ile kendi oluşturacağınız prosedür ve fonksiyonları izlemenizi ve değiştirmenizi sağlayan kaynak kodu editörünüzdür. Kod editöründe yardım almak istediğiniz kelimenin üzerine gelin ve F1 tuşuna basın.
İlk alan cursorün bulunduğu satır ve sütunu gösterir. Cursor şu an 25. satır, 5. sütunda. İkinci alan sayfada son kaydedilişinden itibaren değişiklik yapılıp yapılmadığını gösterir. Sayfada değişiklik yoksa boştur. Değişklik yapılmışsa "Modified" ifadesi bulunur. Üçüncü alan klavyenin durumunu gösterir. Insert (araya ekle) veya Overwrite (üstüne yaz) olabilir.
INSTALL SHIELD EXPRESS
Programınızı yazdınız. Bunu diğer bilgisayarlara kurmak için InstallShield Express'i kullanmalısınız veya kendinizde bir kurulum programı yazabilirsiniz. Ancak eğitim amacı dışında böyle birşeye girişmeyin.
Programınızın Windows95 uyumludur logosu alabilmesi için gerekli şartlardan biriside programınızın sorunsuz olarak bilgisayardan silinebilmesi (uninstall) gerekmektedir. InstallShield Express bu işi sizin yerinize hallediyor.
InstallShield Express Delphi'nin Profesyonel ve Client/Server sürümleri ile birlikte geliyor. InstallShield programı yazılım piyasasında kabul görmüş bir ürün. Inprise'de dahil birçok şirket programlarını dağıtmak için InstallShield'i kullanıyorlar. Delphi ile birlikte gelen Delphi için özelleştirilmiş bir sürüm.
InstallShield Express'i Delphi CD'sinin "Isxpress" klasöründen kurabilirsiniz. Kurulum işlemi bitince Başlat->Programlar->IS Express Delphi Edition ile InstallShield Express'i çalıştırabilirsiniz.
Programı ilk çalıştırdığınız zaman karşınıza gelen pencere
1. seçenek ile üzerinde daha önce çalışmış olduğunuz bir projeyi açabilir, 2. seçenek ile üzerinde son çalıştığınız projeyi açabilir, son seçenek ile yeni bir proje oluşturabilirsiniz. Aşağıdaki "Don't display this screen again" seçeneğini işaretlerseniz bu ekran açılışta bir daha karşınıza çıkmaz. Biz kurulum programını yeni hazırladığımız için 3. seçenek "Create new Setup Project" i seçiyoruz.
Karşınıza New Project penceresi gelecektir:
Burada Project Name kısmına programınızın ismini yazın. Projenizde programınızla aynı isimde olacaktır. Project Type kısmında Delphi'yi seçin. New Subdirectory kısmına ise projenizin ve kurulum programınızın oluşturulacağı klasörün ismini yazıp Create düğmesine basın.
Karşınıza Setup CheckList penceresi gelecek. Burdaki listeyi sırasıyla takip ederek kurulum programını tamamlayacağız.
1. SET THE VISUAL DESIGN
1.1. AppInfo
Application Name kısmına uygulamanızın ismini yazın. Application Executable kısmına programınızın Exe dosyasını yazın veya Browse... ile de seçebilirsiniz. Version kısmına sizin birşey yazmanıza gerek yok. Company kısmına firmanızın ismini ve Default Destination Directory kısmınada programınızın kurulmasını istediğiniz klasörü yazın. Bu klasör eğer izin verirseniz kurulum sırasında kullanıcı tarafından değiştirilebilir.
Burada <ProgramFilesDir> kullanıcının Program Files klasörünü gösterir. (normalde c:Program Files'dır). Bunun gibi,
1.2. Main Window:
Main Title kısmında kurulum sırasında sol üst köşede resim(bitmap) veya metin(text)'den hangisinin gösterileceğini seçebilirsiniz. Eğer Text'i seçmişseniz aşağıdaki kısma gösterilmesini istediğiniz metni yazın. Eğer Bitmap'i seçmişseniz gösterilmesini istediğiniz resmin yolunu ve ismini yazın. Bu işlemi Browse... butonu yardımıyla da yapabilirsiniz.
Logo Bitmap kısmında firmanızın logosunu veya istediğiniz başka bir resmi göstermek istiyorsanız buraya gösterilmesini istediğiniz resmin yolunu ve ismini yazın. Yine bu işlemi Browse... butonu yardımıyla da yapabilirsiniz. Position kısmından resmin ekranın neresinde görüntüleneceğini belirleyebilirsiniz.
BackGround Color kısmından da arka zeminin rengini belirleyebilirsiniz.
1.3. Features: Burada tek seçenek var. Automatic Uninstaller. Bu seçenek mutlaka işaretli olmalı.