Delphi7 2
SQL (STRUCTURED QUERY LANGUAGE)
SQL (Structured Query Language) veri tabanlarındaki verileri işlemek için kullanılan yapısal sorgulama dilidir.
Bu dil yardımıyla veritabanlarındaki tüm işlemler yapılabilir. Backup almadan tutunda bir tabloya veri girmeye varıncaya kadar herşey.
SQL'i şu anda piyasada bulunan hemen hemen her veritabanında kullanabilirsiniz. SQL'de her veritabanında kullanılan ortak ifadeler olmasına karşın, veritabanlarının kendine özgü ifadeleri de vardır. Mesela Oracle’da SQL ile yapabildiğiniz bazı şeyleri başka veritabanlarında yapamayabilirsiniz.
SQL temel olarak şu ifadelerle kullanılır. SELECT, FROM, WHERE, ORDER BY, GROUP BY, HAVING, UPDATE, DELETE, INSERT.
Burada kullandığımız SQL cümleleri ISCI adlı bir tablo üzerine yazılmıştır. Alanlar ISCI_NO, ISCI_ADI, YAS, GIRIS_TARIHI, MAAS.
SELECT: Tablodan seçmek istediğimiz alanları belirtmek için kullanılır. Eğer tablodan tüm alanları seçmek istiyorsak o zaman alan isimleri yerine * işareti konur.
FROM: Üzerinde işlem yapılacak tablo/tabloları belirtmek için kullanılır.
WHERE: Tablodan eğer tüm kayıtları değilde istediğimiz bazı kayıtları elde etmek istiyorsak, örnekte maaşı 250 milyondan fazla olan işçilerin numarası ve adi gibi, o zaman buraya istediğimiz kriteri yazarız.
SELECT ISCI_NO, ISCI_ADI
FROM ISCI
WHERE MAAS>250000000
FROM ISCI
WHERE MAAS>250000000
DISTINCT: Birbirinin aynı olan satırların listelenmemesi için bu ifade kullanılır. Mesela ISCI tablosunda bulunan birbirinin aynı olmayan isimleri listelemek istersek
SELECT DISTINCT ISCI_ADI
FROM ISCI
FROM ISCI
şeklinde bir SQL ifadesi yazarız.
IN: Koşul belirtirken kullanırız. Mesela ismi AHMET, ALİ veya MUSTAFA olan işçilerin bilgilerini listelemek için
SELECT *
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI=’AHMET’ OR ISCI_ADI=’ALİ’ OR ISCI_ADI=’MUSTAFA’
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI=’AHMET’ OR ISCI_ADI=’ALİ’ OR ISCI_ADI=’MUSTAFA’
şeklinde bir ifade kullanırız. Bunun yerine
SELECT *
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI IN (’AHMET’ ,’ALİ’ ,’MUSTAFA’)
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI IN (’AHMET’ ,’ALİ’ ,’MUSTAFA’)
ifadesini de kullanabiliriz. Yani listenin içindeki herhangi bir değerin bulunması kayıtın seçilmesi için yeterlidir.
LIKE: Eğer aradığımız kayıtın bulunması için tam bir karşılaştırma yapamıyorsak o zaman kullanırız. Mesela isminin baş harfi A ile başlayan isimleri bulmak için
SELECT *
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI LIKE ‘A%’ ifadesi kullanılır.
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI LIKE ‘A%’ ifadesi kullanılır.
% işareti uzunluğu önemsiz olmak üzere yazıldığı yere her türlü ifade gelebilir anlamındadır.
?işareti ise bir karakter olmak üzere her türlü değeri alabilir anlamındadır. Mesela isminin sondan üçüncü harfi A, ve son harfi Z olan kayıtları listelemek istersek sondan ikinci harfin ne olduğu önemli değildir. O zaman o harf yerine aşağıda görüldüğü üzere ? işaretini kullanırız.
SELECT *
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI LIKE ‘%A?Z’ ifadesi kullanılır.
FROM ISCI
WHERE ISCI_ADI LIKE ‘%A?Z’ ifadesi kullanılır.
BETWEEN: Koşul belirtirken iki değer arasını belirtmek için kullanılır. Örnek: Yaşı 30 ile 40 arasındaki işçilerin kayıtlarını listelemek için
SELECT *
FROM ISCI
WHERE YAS BETWEEN 30 AND 40
FROM ISCI
WHERE YAS BETWEEN 30 AND 40
ifadesi kullanılır. Bunu aynı zamanda aşağıdaki ifade ile de yapabilirsiniz. BETWEEN yazım kolaylığı sağlar.
SELECT *
FROM ISCI
WHERE YAS>=30 AND YAS<=40
FROM ISCI
WHERE YAS>=30 AND YAS<=40
SUM: Seçilen değerlerin toplamını bulur. İşçilerin aldığı toplam ücreti görmek için
SELECT SUM(UCRET)
FROM ISCI
FROM ISCI
ifadesi kullanılır.
MAX, MIN, AVG: Verilen değerin en büyüğünü, en küçüğünü ve ortalamasını bulur. 1999 yılında giren işçilerin en yüksek ücretinin, en düşük ücretinin ve ortalamasının ne kadar olduğunu öğrenmek istersek aşağıdaki ifadeyi kullanırız.
SELECT MAX(UCRET), MIN(UCRET), AVG(UCRET)
FROM ISCI
WHERE GIRIS_TARIHI>’01.01.2003’
FROM ISCI
WHERE GIRIS_TARIHI>’01.01.2003’
MAX en büyük değeri, MIN en küçük değeri, AVG ise seçilen değerlerin ortalmasını bulur.
ORDER BY: Tablodan seçtiğimiz kayıtları sıralamak için kullanılır. Yukardaki örnekte isimleri alfabetik sıra ile görmek istersek
SELECT DISTINCT ISCI_ADI
FROM ISCI
ORDER BY ISCI_ADI
FROM ISCI
ORDER BY ISCI_ADI
yazarız. Eğer sıralamayı tersine çevirmek istersek
SELECT DISTINCT ISCI_ADI
FROM ISCI
ORDER BY ISCI_ADI DESC
FROM ISCI
ORDER BY ISCI_ADI DESC
yazarız.
GROUP BY: Genelde istatistik amaçlar için kullanılır. Mesela hangi tarihte kaç işçinin işe alındığını bulmak için
SELECT GIRIS_TARIHI,COUNT(*)
FROM ISCI
GROUP BY GIRIS_TARIHI
FROM ISCI
GROUP BY GIRIS_TARIHI
yazmanız yeterli olacaktır. Bu ifade size gün bazında kaç işçinin işe alındığını gösterecektir. Eğer belli bir tarihten önce ya da sonrasını isterseniz veya sadece sayının 10’dan büyük olduğu günleri görmek isterseniz o zaman ifadeyi şu şekilde yazmak gerekir
SELECT GIRIS_TARIHI,COUNT(*)
FROM ISCI
WHERE GIRIS_TARIHI>’01.01.1999’
GROUP BY GIRIS_TARIHI
HAVING COUNT(*)>10
FROM ISCI
WHERE GIRIS_TARIHI>’01.01.1999’
GROUP BY GIRIS_TARIHI
HAVING COUNT(*)>10
HAVING: Grup fonksiyonlarının kriterleri için kullanılır. SUM, COUNT vb. gibi.
UPDATE: Tabloda bulunan bir istediğiniz bir veya daha fazla alanın güncellenmesi amacıyla kullanılır. Mesela işçilerin maaşlarına % 20 zam yapıldığını düşünürsek aşağıdaki ifade ile bunu tabloda gerçekleştirebiliriz.
UPDATE ISCI
SET MAAS=MAAS*1.2
SET MAAS=MAAS*1.2
Eğer maaşlarla birlikte aldıkları primleri de %20 oranında artırmak isterseniz
UPDATE ISCI
SET MAAS=MAAS*1.2 , PRIM=PRIM*1.2
SET MAAS=MAAS*1.2 , PRIM=PRIM*1.2
şeklinde bir ifade kullanılır. Aynı zamanda WHERE ifadesini kullanarak sadece belli kayıtlar üzerinde güncelleme yapabilirsiniz.
DELETE: Tabloda bulunan kayıtları silmek için kullanılır. Eğer
DELETE FROM ISCI
derseniz tüm kayıtları gönderirsiniz. DELETE ifadesini kullanırken dikkatli olun. Buradada yine WHERE ifadesini kullanarak sadece belli kritere uyan kayıtların silinmesini sağlayabilirsiniz. Kötü bir örnek ama olsun, patron 45 yaşından büyük işçileri işten attı (burası Türkiye, olmaz demeyin) ve kayıtlarının silinmesi isteniyor. O zaman
DELETE FROM ISCI
WHERE YAS>45
WHERE YAS>45
ifadesi kullanılır.
INSERT: Tablolara veri girişi yapmak amacıyla kullanılır.
INSERT INTO ISCI (ISCI_NO,ADI,SOYADI) VALUES (1000,’AHMET’,’SAVAŞ’);
Eğer giriş yaparken tablonun bütün alanları kullanılacaksa alan isimlerini vermeye gerek yoktur.
Not: UPDATE, DELETE ve INSERT ifadelerini kullanırken dikkatli olmalısınız. Eğer SQL tabanlı bir veri tabanı kullanıyorsanız bu ifadeleri veritabanlarının kendi tool’ları üzerinde kullanın. Çünkü Delphi ile gelen SQL Explorer’da işaretine basmayı unutursanız yaptığınız işlemin geri dönüşü olmayabilir. Yani en son yaptığınız işlemi Rollback yapamazsınız ve eğer gerçek veritabanı üzerinde yaptıysanız işlemi başınız bayağı ağrıyabilir veya o iş yerinde yazdığınız son SQL ifadesi olabilir. :-))
İKİ TABLODAN BİRDEN KAYIT SEÇMEK
İşçilerin kimlik bilgilerinin ISCI_KIMLIK tablosunda tutulduğunu kabul ederek bizden ÇORUM doğumlu olanların listesinin istendiğini varsayalım. Tablolar birbirine ISCI_NO alanı üzerinden ilişkili olsun.
SELECT A.ISCI_NO, A.ISCI_ADI, B.DOGUM_YERI
FROM ISCI A, ISCI_KIMLIK B
WHERE B.DOGUM_YERI=’ÇORUM’
AND A.ISCI_NO=B.ISCI_NO
FROM ISCI A, ISCI_KIMLIK B
WHERE B.DOGUM_YERI=’ÇORUM’
AND A.ISCI_NO=B.ISCI_NO
şeklinde bir ifade yazarak listemizi elde edebiliriz. Burada WHERE koşuluna yazdığınız sıranın pek bir önemi yoktur. Her şartta aynı sonuçları elde ederseniz. Fakat performans açısından biraz farkeder. Yukardaki ifade
SELECT A.ISCI_NO, A.ISCI_ADI, B.DOGUM_YERI
FROM ISCI A, ISCI_KIMLIK B
WHERE A.ISCI_NO=B.ISCI_NO
B.DOGUM_YERI=’ÇORUM’
FROM ISCI A, ISCI_KIMLIK B
WHERE A.ISCI_NO=B.ISCI_NO
B.DOGUM_YERI=’ÇORUM’
ifadesinden daha hızlı çalışır. Çünkü ilk ifadede önce doğum yeri ÇORUM olan kayıtlar seçilir daha bu kayıtlara işçi tablosu birleştirilir. Sonraki ifadede ise önce tüm kayıtlar birleştirilir, bunların arasından doğum yeri ÇORUM olanlar seçilir.
Formun OnCreate olayına;
KeyPreview := true;
Formun OnKeyDown olayına;
if ((ssAlt in Shift) and (Key = VK_F4)) then
Key := 0;
Trim(string)
TrimLeft (string) //stringin sadece başındaki boşlukları atmak için
TrimRight (string) //stringin sadece sonundaki boşlukları atmak için
Listbox1.items.SetText('Ali'#13'Veli'#13'kırkdokuzelli');
Memo1.Lines.SetText('Ali'#13'Veli'#13'kırkdokuzelli');
Combobox1.items.SetText('Ali'#13'Veli'#13'kırkdokuzelli');
var
LineNum:logint;
CharsBeforeLine:logint;
begin
LineNum:=SendMessage(Memo1.Handle,EM_LINEFROMCHAR,Memo1.SelStart,0);
CharsBeforeLine:=SendMessage(Memo1.Handle,EM_LINEINDEX,LineNum,0);
Label1.Caption:='Satır'+IntToStr(LineNum+1);
Label2.Caption:='Kolon'+IntToStr((Memo1.SelStart-CharsBeforeLine)+1);
LineNum:logint;
CharsBeforeLine:logint;
begin
LineNum:=SendMessage(Memo1.Handle,EM_LINEFROMCHAR,Memo1.SelStart,0);
CharsBeforeLine:=SendMessage(Memo1.Handle,EM_LINEINDEX,LineNum,0);
Label1.Caption:='Satır'+IntToStr(LineNum+1);
Label2.Caption:='Kolon'+IntToStr((Memo1.SelStart-CharsBeforeLine)+1);
ListBox1.ItemIndex:=-1;
Combobox1.ItemIndex:=-1;
MainMenu1.Items[0].Items[1].Enabled:=False; //ilk menünün, ikinci elemanı
Bir edit'e sadece istediğiniz karakterlerin girilmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için Edit'in OnKeyPress olayına aşağıdaki kodu yazın.
if not (key in ['0'..'9',#8]) then
begin
Key:=#0; //girilen karakter rakam veya backspace değilse null(#0)'a dönüştür
Beep; //bip sesi ile kullanıcıyı uyar.
end;
begin
Key:=#0; //girilen karakter rakam veya backspace değilse null(#0)'a dönüştür
Beep; //bip sesi ile kullanıcıyı uyar.
end;
NOT: Kullanıcı Edit'e rakamların dışında karakter giremez, ancak Paste ile Edit'e bir metni kopyalayabilir. Bunuda Edit'in OnExit olayında kontrol edip, girilen değerin istediğiniz şekilde olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.
PopupMenu1.Popup(Form1.Left+60,Form1.Top+140);
Sistemin tarihini ve saatini değiştirmek için SetLocalTime fonksiyonunu kullanabilirsiniz.
var
t:TSystemTime;
begin
t.wYear:=1998;
t.wMonth:=5;
t.wDay:=23;
t.wHour:=12;
t.wMinute:=34;
SetLocalTime(t);
end;
Bu iş için FormatFloat fonksiyonunu kullanabilirsiniz. Sayı windows'unuz ayarına göre 12.345.678 veya 12,345,678 şeklinde gösterilir.
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var
i : integer;
begin
i := 12345678;
Memo1.Lines.Add(FormatFloat('#,', i));
var
i : integer;
begin
i := 12345678;
Memo1.Lines.Add(FormatFloat('#,', i));
Bunun için Edit'in OnKeyPress olayına aşağıdaki kodu ekleyin.
with Sender as TEdit do
if (SelStart = 0) or
(Text[SelStart] = ' ') then
if Key in ['a'..'z'] then
Key := UpCase(Key);
Bir işlem yaparken makinenin meşgul olduğunu göstermek için fareyi kum saati şeklinde gösterip sonra eski haline getirmek için aşağıdaki gibi bir kod kullanabilirsiniz.
try
Screen.Cursor := crHourGlass;
{buraya kodunuzu yazın...}
finally
Screen.Cursor := crDefault;
end;
Application.ProcessMessages;
procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);
begin
SpeedButton1.Hint:='Çok satırlı ipucunu '+chr(13)+
'mutlaka denemelisiniz '+chr(13)+
'çok güzel';
end;
Bitmap: TBitmap;
procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);
begin
Bitmap := TBitmap.Create;
Bitmap.LoadFromFile('C:WINDOWScars.BMP');
end;
procedure TForm1.FormPaint(Sender: TObject);
var
X, Y, W, H: LongInt;
begin
with Bitmap do begin
W := Width;
H := Height;
end;
Y := 0;
while Y < Height do begin
X := 0;
while X < Width do begin
Canvas.Draw(X, Y, Bitmap);
Inc(X, W);
end;
Inc(Y, H);
end;
end;
procedure TForm1.Button1Click(Sender:TObject);
var
h : THandle;
begin
h := LoadImage(0,
'C:TheWallMagic.ani',
IMAGE_CURSOR,
0,
0,
LR_DEFAULTSIZE or
LR_LOADFROMFILE);
if h = 0 then ShowMessage('Cursor not loaded') else begin
Screen.Cursors[1] := h;
Form1.Cursor := 1;
end;
end;
DiskFree(0) //o anki sürücüdeki boş yer miktarını byte cinsinden döndürür.
DiskSize(0) //o anki sürücünün kapasitesini byte cinsinden döndürür.
DiskSize(0) div 1024 //o anki sürücünün kapasitesini KB cinsinden döndürür.
DiskSize(0) //o anki sürücünün kapasitesini byte cinsinden döndürür.
DiskSize(0) div 1024 //o anki sürücünün kapasitesini KB cinsinden döndürür.
uses kısmına typinfo unitini ekleyin.
procedure TForm1.SetReadOnly( Value : boolean ) ;
var
PropInfo : PPropInfo ;
Component : TComponent ;
i : integer ;
begin
for i := 0 to ComponentCount - 1 do begin
Component := Components[ i ] ;
if Component is TControl then begin
PropInfo := GetPropInfo( Component.ClassInfo, 'ReadOnly' ) ;
if Assigned( PropInfo ) and
( PropInfo^.PropType^.Kind = tkEnumeration ) then
SetOrdProp( Component, PropInfo, integer( Value ) ) ;
end ;
end ;
end ;
var
PropInfo : PPropInfo ;
Component : TComponent ;
i : integer ;
begin
for i := 0 to ComponentCount - 1 do begin
Component := Components[ i ] ;
if Component is TControl then begin
PropInfo := GetPropInfo( Component.ClassInfo, 'ReadOnly' ) ;
if Assigned( PropInfo ) and
( PropInfo^.PropType^.Kind = tkEnumeration ) then
SetOrdProp( Component, PropInfo, integer( Value ) ) ;
end ;
end ;
end ;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
begin
SetReadOnly( true ) ;
end;
begin
SetReadOnly( true ) ;
end;
Değişik şekilde bir edit elde etmek için formun OnCreate olayına aşağıdaki kodu yazın.
SetWindowRgn(Edit1.handle,
CreateRoundRectRgn(2,2,Edit1.Width-2,Edit1.Height-2,15,15),
True);
CreateRoundRectRgn(2,2,Edit1.Width-2,Edit1.Height-2,15,15),
True);
Bir klasördeki dosyaların kaç byte yer kapladığını öğrenmek için
function TForm1.GetDirectorySize(const ADirectory: string): Integer;
var
Dir: TSearchRec;
Ret: integer;
Path: string;
begin
Result := 0;
Path := ExtractFilePath(ADirectory);
Ret := Sysutils.FindFirst(ADirectory, faAnyFile, Dir);
if Ret <> NO_ERROR then
exit;
try
while ret=NO_ERROR do
begin
inc(Result, Dir.Size);
if (Dir.Attr in [faDirectory]) and (Dir.Name[1] <> '.') then
Inc(Result, GetDirectorySize(Path + Dir.Name + '*.*'));
Ret := Sysutils.FindNext(Dir);
end;
finally
Sysutils.FindClose(Dir);
end;
end;
var
Dir: TSearchRec;
Ret: integer;
Path: string;
begin
Result := 0;
Path := ExtractFilePath(ADirectory);
Ret := Sysutils.FindFirst(ADirectory, faAnyFile, Dir);
if Ret <> NO_ERROR then
exit;
try
while ret=NO_ERROR do
begin
inc(Result, Dir.Size);
if (Dir.Attr in [faDirectory]) and (Dir.Name[1] <> '.') then
Inc(Result, GetDirectorySize(Path + Dir.Name + '*.*'));
Ret := Sysutils.FindNext(Dir);
end;
finally
Sysutils.FindClose(Dir);
end;
end;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
begin
Showmessage(intToStr(getdirectorysize('C:windows')));
end;
begin
Showmessage(intToStr(getdirectorysize('C:windows')));
end;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var
sei : TShellExecuteInfo;
begin
FillChar(sei,SizeOf(sei),#0);
sei.cbSize:=SizeOf(sei);
sei.lpFile:=PChar('c:windowsnotepad.exe');
sei.lpVerb:='properties';
sei.fMask:=SEE_MASK_INVOKEIDLIST;
ShellExecuteEx(@sei);
end;
var
sei : TShellExecuteInfo;
begin
FillChar(sei,SizeOf(sei),#0);
sei.cbSize:=SizeOf(sei);
sei.lpFile:=PChar('c:windowsnotepad.exe');
sei.lpVerb:='properties';
sei.fMask:=SEE_MASK_INVOKEIDLIST;
ShellExecuteEx(@sei);
end;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var
path: string;
begin
Path := ExtractFilePath(ParamStr(0));
Showmessage (path);
end;
var
path: string;
begin
Path := ExtractFilePath(ParamStr(0));
Showmessage (path);
end;
uses kısmına shellapi unitini ekleyin.
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var
T : TSHFileOpStruct;
begin
FillChar(T,SizeOf(TSHFileOpStruct),#0);
with T do
begin
Wnd:=0;
wFunc:=FO_DELETE;
pFrom:=Pchar('c:test2.avi');
fFlags:=FOF_ALLOWUNDO;
end;
SHFileOperation(T);
end;
var
T : TSHFileOpStruct;
begin
FillChar(T,SizeOf(TSHFileOpStruct),#0);
with T do
begin
Wnd:=0;
wFunc:=FO_DELETE;
pFrom:=Pchar('c:test2.avi');
fFlags:=FOF_ALLOWUNDO;
end;
SHFileOperation(T);
end;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var
srFileSR: TSearchRec;
sFileName, sFileSize: string;
begin
sFileName := 'c:test2.avi';
FindFirst(sFileName,faAnyFile,srFileSR);
sFileSize := IntToStr(srFileSR.Size);
Showmessage(sFileSize);
end;
var
srFileSR: TSearchRec;
sFileName, sFileSize: string;
begin
sFileName := 'c:test2.avi';
FindFirst(sFileName,faAnyFile,srFileSR);
sFileSize := IntToStr(srFileSR.Size);
Showmessage(sFileSize);
end;
uses kısmına jpeg unitini ekleyin.
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var
MyJPEG : TJPEGImage;
MyBMP : TBitmap;
begin
MyBMP := TBitmap.Create;
with MyBMP do
try
LoadFromFile('c:winntACD Wallpaper.bmp');
MyJPEG := TJPEGImage.Create;
with MyJPEG do begin
Assign(MyBMP);
SaveToFile('c:winntACD Wallpaper.JPEG');
Free;
end;
finally
Free;
end;
end;
var
MyJPEG : TJPEGImage;
MyBMP : TBitmap;
begin
MyBMP := TBitmap.Create;
with MyBMP do
try
LoadFromFile('c:winntACD Wallpaper.bmp');
MyJPEG := TJPEGImage.Create;
with MyJPEG do begin
Assign(MyBMP);
SaveToFile('c:winntACD Wallpaper.JPEG');
Free;
end;
finally
Free;
end;
end;